Vücudun en temel enerji kaynaklarından bir tanesi glikozdur. Özellikle meyve ve unlu gıdalar gibi karbonhidrat bulunan besinlerden alınmış oldukça doğal bir şeker türüdür. Sinir sistemi ve beyin hücreleri dâhil olmak üzere vücudun enerjisinin sağlanması için glikoza ihtiyaç duyulur. Dengeli bir glikoz seviyesi vücudun normal şekilde çalışmasını sağlarken kanda glikoz miktarının düşmesi ya da artması sonucunda sağlık problemlerine neden olan bir durum ortaya çıkar. Düşük seviyedeki glikoz beyin kanaması gibi sorunlara neden olurken yüksek miktarlarda glikoz olması durumunda böbrek yetmezliği, körlük ve kalp rahatsızlıkları gibi diyabetin belirtilerini ortaya çıkarır. Bu nedenle glikoz seviyesinin dengeli olması son derece önemlidir ve aksi durumda düşük ya da yüksek miktarlarda olmasına karşın tedavi edilmez ve hiçbir önlem alınmaz ise sonuçları oldukça ciddi olur.
Glikoz Nedir?
Yunanca kökenli bir kelime olan glikoz şeker türü anlamına gelirken üzüm şekeri ya da kan şekeri olarak da bilinmektedir. İnsan vücudu için son derece öneli bir madde olan glikoz, hücrelerin nefes almasını sağlamaktadır. Mideye giden karbonhidratların büyük kısmı vücudun enerjisini karşılamak amacıyla glikoza dönüştürür.
Glikozun Özellikleri Nelerdir?
- Kan şekeri seviyesinin dengesini bozar
- Vücudun hormonal dengesini bozar
- Kansere yakalanma riskini büyük ölçüde artırır
- Kilo alınmasına neden olur
- Kolit hastalığına yakalanma riskini artırır
- Böbreklerde taş oluşumuna neden olur
- Alzheimer hastalığını tetikleyen özelliklere sahiptir.
- Karaciğer büyümesine neden olur
Glikoz Ne İşe Yarar?
Yemek yedikten sonra sindirim sistemleri glikozu işlemek amacıyla çalışmalara başlayarak midede asit ya da enzim besinlerinin küçük parçalara ayrılmasını sağlar. Bu sayede ortaya çıkan glikoz ince bağırsaklar tarafından emilim gerçekleştirilir ve kan dolaşımına dâhil olur. Glikoz kan şekeri olarak da isimlendirilmesinin en önemli nedeni de budur. Kanda bulunan şekerin pankreas tarafından üretilmesi sonucunda hormonlardan insülin sayesinde hücrelere aktarılmasına yardımcı olur. Kanda birikmiş olan ve tüketilmemiş olan glikoz miktarları ihtiyacın olması durumunda kullanılması amacıyla karaciğerlerde 1 gün bekletilir. Bu sayede vücut günde birkaç kez glikozu işler.
Glikoz Düşüklüğü Nedir?
Glikoz düşüklüğü, kanda bulunan glikoz değerlerinin normalin altında olması durumlarıdır. Normal bir bireyin glikoz açlık seviyeleri 75mg/dl altında olmaz. Normal durumlarda belirli miktarlarda glikoz alınması durumlarında kaslarda ve karaciğerde depolanmış olan glikozlar kan dolaşımına gönderilir. Vücut bu görevi yerine getirmez ise glikoz seviyelerinde düşüklük meydana gelir.
Glikoz Düşüklüğünün Nedenleri?
- Yeterli miktarlarda görev yapmayan hipofiz bezi: Bu bez hormonların yeterli miktarlarda salgılama işlemini yerine getirmez. Bunun en önemli nedenleri ise hipofiz bezinde tümörün olması durumlarıdır.
- Yeterli Miktarda çalışmayan tiroid bezi: Tiroid bezlerinin görevlerini yerine getirmesine engel olabilecek hastalıklar ya da hamilelik durumları.
- Pankreas Tümörü: Oldukça nadir görülen hastalık çeşididir.
Böbrek ve karaciğer rahatsızlıkları
Glikozun düşmesine neden olabilecek diğer durumlar ise;
- Şeker ilaçlarının bilinçsiz kullanımı ya da şeker hastalığı
- Alkol tüketimi
- Sürekli ve aşırı miktarlarda yapılan egzersizler
- Aşırı miktarlarda kilo kayıpları ya da kilo alımları
- Uzun süreli gelen aç kalma durumları
- Aşırı miktarlarda şeker bulunan gıdaların tüketilmesi
- Antidepresanlar
Glikoz Düşüklüğünün Belirtileri?
- Baygınlık geçirme
- Süregelen açlık hissi ve yorgunluk hissi
- Görmede sorun yaşama, görme bozuklukları
- Titreme – terleme durumları
- Ani şekilde gelişen kişilik değişiklikleri
- Asabiyet – baş dönmeleri
- Endişe içinde olma
Glikoz Düşüklüğü Nelere Yol Açar?
Glikoz seviyesinin düşük olması durumunda belirtilerinin kronik hale gelmesi durumunda oldukça dikkatli olmakta fayda var. Bunun nedeni ise beyin kanaması ya da felç gibi oldukça ciddi sağlık problemlerine neden olabilirken ileri seviyelerde ölümle sonuçlanabilecek durumlara neden olabilir. Beyin hipotalamus tümörü ya da hipofiz bezi gibi durumların varlıklarını da gösterebilmektedir.
Glikoz Düşüklüğü Nasıl Önlenir?
- Düzenli şekilde yapılan spor ya da egzersizler
- İşlenmiş, hazır ya da paketlenmiş gıdaların tüketilmemesi
- Balık, beyaz et gibi gıdaların tüketimini artırırken pişirme teknikleri olarak buğulama ya da ızgara halinde pişirilmesi
- Sigara, çay ya da kahve tüketilmemeli
- Badem ve ceviz gibi kuruyemiş türlerinin tüketimini artırmak
- Gazlı içecek ve hazır meyve sularının tüketiminin yasaklamak
- Süt ve süt ürünlerinin tüketiminde ciddi azalmalara gidilmesi
- Glikoz seviyesinin düşük olması durumlarında avokado tüketiminin yapılması son derece önemlidir.
- Meyve, tam tahıl, sebze ve bakliyat gibi besinlerin temel taşı olduğu beslenme düzenine geçilmeli.
Glikoz Yüksekliği Nedir?
Kanda bulunan şeker miktarlarının normalden daha fazla olması durumunda vücuda giren gıdalar glikozu insülin hormonu yardımıyla işleyemez hale gelir ve bununla birlikte depolayamaz. Depolanmamış olan glikoz ise kanda hareket halinde olurken glikozun yükselmesine neden olur. Pankreas bu durumlarda yeterli miktarlarda ya da hiçbir şekilde insülin salgılayamaz.
- Aç durumlarda kan şekerindeki glikoz değerleri 100 ile 125 mg/dl arasında ise gizli şekerin olduğu anlamına gelirken 125 mg/dl den daha fazla ise şeker hastalığı olduğunu ifade eder.
- Tok durumlarda kan şekerindeki glikoz değerleri 200 mg/dl üstünde ise şeker hastalığını olduğu anlamına gelir. Bu durum glikoz yüksekliği olan şeker hastası bir bireyde görülüyorsa hastalığın kontrol altına olmadığı anlamını ifade eder.
Glikoz Yüksekliği Neden Olur?
- Glikozun yüksek olması hastalıkların işaretçisi olabilir.
- Kortizon yüksekliği
- Böbrek hastalıkları
- Pankreas kanseri
- Pankreas iltihabı
Böbreklerde meydana gelen tümörün olduğu
Glikoz Yüksekliğinin Belirtileri Nelerdir?
- Cinsel ilişki sırasında yetersiz kalma
- Ağızda meydana gelen kuruluk hissi
- Sebebi bilinmeyen kilo kayıpları
- Aşırı su tüketimi
- Yavaş halde iyileşme gösteren enfeksiyonlar
- Sürekli olarak idrar yapma
- Ayaklarda meydana gelen yanma hissi
- Sürekli olarak acıkma hissiyle birlikte gelen iştahsızlık durumları
- Görmede bulanıklık olması
- Uykulu hal ya da yorgunluk hissi
- Ciltte meydana gelen kaşıntılar ve kurumalar
- Meydana gelen yaraların normalden daha geç iyileşmesi
Glikozun Yüksek Olması Hangi Hastalıklara Neden Olur?
- Şeker koması
- Kalp krizi, kalp rahatsızlıkları ya da inme
- Şiddetli şekilde gelişen su kayıpları
- Böbreklerde meydana gelen hasatlıklar
- Özellikle ayaklarda ve eklemlerde meydana gelen problemler
- Sinirlerde meydana gelen hasarlar
- Ciltte meydana gelen enfeksiyonlar
- Sinir hastalıkları
- Körlük
- Göz tabakasında meydana gelen bozukluklar.
- Şeker hastalığı
